Sinfóníutónleikar

3 stjörnur

Verk eftir Debussy, Webern og Stravinskí í flutningi Sinfóníuhljómsveitar Íslands og einstakra hljóðfæraleikara hennar. Stjórnandi: Daníel Bjarnason.

Norðurljós í Hörpu, föstudaginn 6. maí

Ef sýna á myndband á undan tónleikum þar sem áheyrendur eru fræddir um efnisskrána, þá verður að gera það almennilega. Í um hálftíma fyrir tónleika Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Norðurljósum var Benedikt Hjartarson bókmenntafræðingur á hvíta tjaldinu. Hann sagði frá tímabilinu í kringum árið 1910, en þá voru verkin samin sem átti að flytja á tónleikunum. Vídeóið var herfilega illa unnið. Lýsingin var þannig að Benedikt var allan tímann í hálfgerðu rökkri. Hann vissi greinilega ekkert hvert hann átti að horfa. Fyrir bragðið virkaði hann flóttalegur. Það var eins og hann hefði eitthvað voðalegt á samviskunni. Í þokkabót var ekkert myndefni til að gera frásögnina lifandi. Fyrirlestur Benedikts var þó fróðlegur í sjálfu sér.

Tónleikarnir sjálfir voru hinsvegar ekki slæmir. Áður en sjálf hljómsveitin hóf leik sinn gekk píanóleikari hennar, Anna Guðný Guðmundsdóttir fram á sviðið og spilaði tvær prelúdíur eftir Debussy. Það var Stúlkan með hörgula hárið og Farandsöngvarar (Minstrels). Leikur Önnu Guðnýjar var mjúkur, hljómfagur og skáldlegur. Hver einasti tónn sagði sögu og var þrunginn merkingu.

Ekki síðri var flutningur hennar og Sifjar Tulinius á Fjórum þáttum fyrir fiðlu og píanó eftir Anton Webern. Þarna var tónmálið myrkara, andrúmsloftið var allt að því spúkí. Túlkunin var leitandi, full af ótta, jafnvel skelfingu; akkúrat eins og hún átti að hljóma. Heildarmyndin var afar áhrifarík.

Aðalrétturinn á matseðlinum var svo Eldfuglinn, ballettónlist eftir Stravinskí. Það hefði mátt koma fram í máli Benedikts í myndbandinu vonda að Stravinskí var þarna undir gríðarlega sterkum áhrifum af Skrjabín. Svo rammt kvað að því að allur fyrri hluti ballettsins var nánast stæling á þeim síðarnefnda. Að mati undirritaðs rýrir þetta gildi verksins, í rauninni er það fyrst og fremst stílæfing. Stravinskí var ekki búinn að finna sig almennilega á þessum árum.

Sinfónían spilaði þó vel undir öruggri stjórn Daníels Bjarnasonar. Það var markviss stígandi í túlkuninni og tæknilega séð var leikurinn vandaður. En hljómburðurinn í Norðurljósum skemmdi fyrir, hann var miklu þurrari en í Eldborginni. Það kom ekki að sök þegar aðeins um einn eða tvo hljóðfæraleikara var að ræða. En heil hljómsveit þurfti meira, miklu meira! Heildaráferðin var dauð, það var eins og að heyra hljómsveitina spila í stúdíói, sem óneitanlega skemmdi upplifunina. Tónlistin á að vera lifandi, svífandi eins og eldfuglinn sjálfur. Hér lágu allar nóturnar á jörðinni, vænglausar og andvana. Breytti þá engu um hversu ágætlega hljómsveitin lék, vönduð frammistaða dugði einfaldlega ekki til.

Niðurstaða:

Á undan tónleikunum var sýnt illa unnið myndband, en hljóðfæraleikurinn var ágætur þótt hljómburðurinn setti strik í reikninginn.